Debati për marrëdhëniet Kosovë-Shqipëri po ndodh mes njerëzve me opinione të sponsorizuara

Debati për marrëdhëniet Kosovë-Shqipëri po ndodh mes njerëzve me opinione të sponsorizuara

Në një intervistë për Periskopin, Zogiani thotë se është hipokrizi që dikur kërkonim nga Tirana të fliste për Kosovën e sot ia kërkojmë të kundërtën. Thotë se marrëdhëniet ndër shqiptare s’mund të përcaktohen nga opinionistë të cilët nuk kanë njohuri në ndonjë fushë të caktuar e aq më pak në atë të marrëdhënieve ndërkombëtare. Zogiani flet edhe për çështje të tjera si çështjen e ish-guvernatorit të BQK’së Hashim Rexhepi, korrupsionin, liberalizimin, opozitën në Kosovë. Ai tregon se  edhe ku do ta shohim Zogianin në të ardhmen….

 

PERISKOPI: Ish-guvernatori i BQK’së, Hashim Rexhepi, javën e kaluar doli me disa deklarata, që ishin në formë rrëfimesh, e që flisnin për ndikimin e figurave kryesore të PDK’së në BQK. Cili mendoni se do të jetë fundi i këtij rrëfimi?

Zogiani: Jemi duke folur për një ndikim politik i cili jo domosdoshmërisht është i dënueshëm , sepse  kemi të bëjmë me investimin e parave të thesarit në një bankë. Nëse është ajo. Tani nuk e di mund të jetë edhe  ndonjë gjë tjetër që unë nuk e di. E para e punës është një problem që kur flitet publikisht për temat  e manipulimeve financiare , fatkeqësisht  shumë shpesh flitet për shuma të pabesueshme dhe ndonjëherë  pikërisht kjo e demanton vetë pretendimin. Megjithatë, unë e di që në mënyrë jotransparente në vazhdimësi paratë e thesarit janë  investuar nëpër bankat e huaja pa treguar me çfarë interesi apo afati. Ka pasur mos-transparencë këtu në disa prej tyre është i përfshirë edhe ish-ministri i Financave Ahmet Shala. Kemi të bëjmë me një mungesë totale të llogaridhënies sa i përket menxhimit të financave në  institucionet ndërkombëtare financiare. Ka pasur një papërgjegjshmëri të vazhdueshme.

PERISKOPI: Kur jemi te korrupsioni dhe ndikimi në institucione publike nga politika, ka kohë që edhe ish-kreu i Agjencisë Kundër Korrupsion, Hasan Preteni, rrëfehet për kohën sa drejtonte këtë institucion. Si e vlerësoni punën e deritashme të këtij institucioni?

Sa i përket ndikimeve politike unë mendoj që  është përgjegjësi e tërë spektrit politik që të diskutojë se si të bëhet menaxhimi i financimit e jo i një personi. Natyrisht që vendimet i merr BQK-ja, por ajo duhet ët ketë një bord sipër i cili përçon politikat, sepse në fund të fundit titullari kryesor i parave të Kosovës është Qeveria dhe si e tillë ka të drejtë që të ndërhyjë kur mendon se janë thyer rregullat apo nuk po respektohen ligjet. Në këtë  rast prapë po them nuk mund të flas konkretisht as një gjë.

Zogiani: Unë mendoj që nuk ka qenë periudhë e mirë e agjencionit sepse nuk ka pasur përgatitje të mjaftueshme nga kreu u Agjencionit, pastaj qasja e tij ka qenë tërësisht joprofesionale. Ka pasur një  paralizim brenda agjencionit. shumë shpesh madje ka pas edhe njëanshmëri në zbatimin e mandatit të agjencionit. Në anën tjetër mund të themi  se definitivisht nuk ka treguar asnjë rezultat sepse nuk dihet për raste të rëndësishme të korrupsionit që i ka denoncuar agjencioni, të cilat kanë pasur ndonjë sukses. Thjeshtë mendoj që janë nja dhjetë vjet të humbura të këtij agjencioni, sepse që nga themelimi nuk ka pasur njohuri si ta menaxhojë  këtë institucioni, por as vullnet politik për ta menaxhuar  në përmbushje të mandatit të tij.

PERISKOPI: Pse mendoni se udhëheqës të këtyre institucioneve, flasin në një kohë të caktuar, për shembull, pasi kanë përfunduar mandatet në ato institucione? Pse ata nuk flasin për presionin, për korrupsionin që le ta themi paksa në mënyrë ndoshta qesharake, e ‘përjetojnë’ teksa janë në ato institucione?

Zogiani: Nuk është arsyetim ët flitet për presione në rast gjatë mandatit  nuk ka bërë asgjë rreth asaj. Presionet ekzistojnë edhe në sektorin e shoqërisë civile e le më në institucione dhe agjencioni siç është Agjencioni Kundër Korrupsionit.  Por, këto presione duhet ët parashihet para se të  merret një zyre, një funksion në zyre publike. duhet të kesh zotësi për t’i menaxhuar këto presione dhe për t’i tejkaluar . Fakti që dikush flet nuk është rasti i parë, për presion pasi nuk është më në zyre. por, mendoj që e bënë edhe më të pavlerë  punën e këtij zyrtari të caktuar, sepse nëse kemi të bëjmë me një mandat që mund ët zgjasë ose me një mandat që ka kohë të kufizuar, por jemi duke folu për dhjetë vjet të një drejtori të Agjencionit Kundër Korrupsionit. Në rast se ky në dhjetë vjet nuk ka arrit të tregoj se ka pasur presion, i ka hesht ato, unë mendoj se është përgjegjës bashkë me ata që kanë bërë presion , nëse është situata ashtu. Nëse ai po flet për presionin sot kur më nuk është aty, kur dhjetë vjet ka qëndruara në këtë agjencion, kjo minimumi e bën hipokrit, nëse jo edhe bashkëpërgjegjës.

PERISKOPI: Si e vlerësoni punën e këtij agjencioni, që gjithçka  ka të bëjmë vetëm me deklarimin e pasurisë?

Zogiani: Unë kam qenë kandidat për Agjencionin Kundër Korrupsion dhe njëra nga idetë e mia ka qenë funksioni i deklarimit të pasurisë të largohet fare sepse është funksion formal që mund të kryhet në institucionet gjegjëse. Ekziston një zyre ku ti e deponon formularin dhe ky formular automatikisht publikohet dhe në secilin mund t’i gjesh formularët e caktuar dhe  eventualisht një komision parlamentar që të shoh nëse ky mandat është zbatuar nga institucionet. Unë mendoj që nuk ka nevojë që një agjencion i tërë 90 për qind të punës së saj ta ketë një punë që mund të bëhet në mënyrë individuale nga institucionet gjegjëse. Definitivisht nuk është ndonjë funksion i rëndësishëm. Kjo i ka jep mundësi agjencionit sikur të shfaqet se po bën ndonjë punë, ndërkohë puna nuk ka qenë asgjë, por vetëm një deklarim vullnetar që nuk mund të përcillet më tutje nga agjencioni. Sikur ky deklarim të ishte  i mund të verifikohet më tutje nga agjencioni, atëherë do të kishte kuptim deklarimi në agjencion. Por, deklarimi i  thjeshtë sa për t’u deklaruar në mënyrë vullnetar, pa mundësi verifikimi, unë mendoj që ka qenë funksion qesharak i agjencionit.

Mendoj që është një keqkuptim total i mënyrë se si funksionon ligji dhe zbatimi i ligjit. Nuk ka kuptim që presidenti të funksionojë me letra, ndërkohë që  ingirencat e tij për gjyqësorin janë shumë të mëdha. Po të kishte një angazhim që të bëhej një reformim thelbësor i një sistemi drejtësi që pajtohet të gjithë se nuk po funksionin, atëherë do të kishte kuptim. Por, deklarimi i presidentit për raste të veçanta apo grupe të veçanta të rasteve mendoj që e bëjnë atë të pavlefshëm. Presidenti ka ingirenca për ta bërë funksionar drejtësinë, në fund të fundit është një nga zyrat që ushtron kontroll të ndërsjellët ose ndihmon ushtrimin e kontrollit të pushteteve të Kosovës dhe si funksion i tillë nuk është ushtruara ndonjëherë. Sikur të kishim pasur një tentim të Presidencës si institucion dhe konkretisht  të këtij presidenti, që të ushtrojë mandatin e vetë në  reformimin e gjyqësorit atëherë mund të kishim folu edhe për ndonjë shtytje shtesë. Ne deri tani nuk kemi pasur asnjë iniciativë të Zyrës së Presidentit për të bërë diçka në këtë fushë.

PERISKOPI: Konferenca e thirrur nga Presidenti për letrat e tij drejtuar Prokurorisë, ndodhi në ditën kur doli edhe rrëfimi i zotit Hashim Rexhepi? Çka tregon kjo për ju?

Zogiani: Jo rrallë ndodh kur sajohet një ngjarje për t’u mbuluar një tjetër. Nuk mund të bëj konsiparcion, por  mendoj që fakti se kanë koinciduar të dyja brenda ditës ka mund të jetë tentim për të balancua situatën.

PERISKOPI: Një temë që ka hapur debat të madh kohën e fundit janë edhe deklaratat e Edi Ramës për Kosovën në Beograd. Cili është mendimi juaj rreth deklaratave të Ramës, por edhe për polemikat e hapura mes analistëve të Kosovës dhe Shqipërisë? 

Zogiani: Mendoj që shumë shpesh në studiot e televizioneve tona flitet për çështje më të ndërlikuara nga individë të cilët nuk kanë ndonjë kualifikim për të folur për këto gjëra. Kemi të bëjmë me opinionistë që qarkullojnë nga një studio televizive tek një tjetër, të cilët japin mendime universale, i cili në shumicën e rasteve është i pakualifikuar, i pamjaftueshëm, i painformuar dhe sipërfaqësor. këto çështje janë më të komplikuara se sa mundësia e mendimit të analistëve të cilët nuk kanë ndonjë kompetencë në asnjë fushë. Janë të rrallë ata që kanë një profesion e le më një shkollë që do t’i bënte ata kompetent për të dhënë mendime për çështje të politikës së lartë, sepse dhënia e mendimeve  të tilla kërkon përgatitje- nominalisht njohuri në marrëdhënie ndërkombëtare.  Unë shoh se ata janë konfuz në mënyrën se si i parashtrojnë mendimet dhe brenda një deklarate binë në kontradiktë me veten.  Unë po dëgjoja këto diskutime në televizionet kosovare dhe ato shqiptare dhe mendoj që mendimi i të ashtuquajturave analistë nuk po kalon mendimin e një qytetari të zakonshëm, i cili nuk ka ndonjë kompetencë për fushën e shkencave humane.  Nuk ka kuptim të vazhdohet të flitet rreth mendimeve personale që ata i kanë pa pasur një ide mbi kompetencën e tyre në fushat e caktuara.  Ata japin mendime të cilat nuk vlejnë dhe nuk i ndihmojnë opinionit publik, i  ndihmojnë shkaktimit të  averzioneve.

Çështja e marrëdhënieve mes shqiptarëve, por edhe Kosovës me vendet e tjera është më komplekse se sa thjeshtë të flitet në terma të opinioneve të zakonshme. një njeri duhet të kalojë pak më tutje për të analizuar këtë. E vërteta është se ne nuk kemi mjaftueshëm studime në këtë fushë, as njerëz që kanë vullnet për të studiuar për të krijuar një vizion se si duhet shqiptarët ta shohim vetën prej sotit. Fatkeqësisht diskutimet kryesisht ngelin në nivel të opinioneve ordinere që nuk na japin mjaftueshëm dhe nuk krijojnë ide se çka duhet të kërkojë qytetari nga këto takime dhe diskutime. Nuk po besoj që deri sot dikush e ka elaboruar  në mënyrë kompetente marrëdhënien brenda shqiptarëve, por edhe marrëdhënien e Kosovës me shtete tjera. Ne vazhdojmë të sillemi rreth konstatimit që Kosova tani është shtet dhe Shqipëria nuk ka çfarë te kërkojë në çështje të brendshme. Por, kjo nuk definohet me një konstatim të tillë sepse është konstatim shumë i zakonshëm për të qenë përgjigja e marrëdhënieve mes shqiptarëve.

PERISKOPI: A mund të shihet Shqipëria si ndërmjetësuese për normalizimin e raporteve në mes Kosovës dhe Serbisë?

Zogiani: Nuk ka pas në asnjë moment asnjë deklarim të palës së shtete shqiptar që jep ndonjë indikacion për paranojën e  këtyre analistëve. Nuk mund të kapësh asnjë deklaratë. Ata thonë pse flet Edi Rama. Por, për Kosovën kanë folur edhe  liderët që nuk kanë të bëjmë asgjë me shqiptarët. Mendoj që është hipokrizi kur kemi rastin që njerëzit kanë bërë zhurmë  pse Tirana nuk angazhohet më shumë për Kosovës, sot thonë pse Tirana fol për Kosovës.  Pra, janë  kontradikta që i përcjellin. Njerëzit që kanë opinione të cekëta shumë shpesh binë në kundërshtim me vetën, sepse fillojnë nga një argument dhe  mbarojnë në një argument tjetër. Pastaj kanë memorie të peshkut dhe shumë shpesh ndodh që një gjë që e kanë dhënë para një kohe të caktuar e kundërshtojnë sot sepse kemi të bëjmë me opinione të sponsorizuara dhe të motivuara nga interesat që nuk përkojnë me interesat e përgjithshme. Prandaj, mendoj që të tillë opinionistë thjeshtë shfaqin paranojat e veta të cilat kryesisht vijnë  nga mosnjohuria. Nuk mundet askush konkretisht të flas për deklarata e një zyrtari të shtetit shqiptar i cili tregon ose len të dyshohet se ka një orientim ose angazhim të Shqipërisë për të marrë në dorë marrëdhëniet e Kosovës me Serbinë ose për të shfaqur çfarëdo pretendimi në raport me Kosovën. Nuk ka të tilla, thjeshtë janë ngritje mbi supozime të pambështetura të cilat motivohen nga një arsyeje ose nga një interes.

PERISKOPI: Në gjithë zhvillimet e fundit në Kosovë, si e vlerësoni rolin e opozitës karshi tyre?

Zogiani: Ka një qetësi të çuditshme nga të dyja anët. Kemi një  heshtje të përpjekjeve të pushtetit për t’i shtyrë marrëveshjet  për të cilat është bërë shumë zhurmë dhe në anën tjetër kjo sikur ka një mirëkuptim të opozitës rreth këtij gjesti të pushtetit. Çështjet në pyetje, përkatësisht definimi i kufirit me Malin e Zi dhe e ashtuquajtura “Zajednicë” siç duke janë lënë për një kohë tjetër sepse është parë që momentalisht nuk po ka zgjidhje. Të dyja dhe  shumë çështje të tjera janë çështje të cilat kanë filluar mbrapshtë sepse janë çështje të interesave nacionale dhe nuk janë të interesave të pushtetit. Do të duhet në këtë rast të kishim nja konsensus paraprak të forcave politike, por edhe të akterëve tjerë shoqëror. Të kishte komunikim dhe mirëkuptim, të kishte realizëm më të madh  nga ana e opozitës, por në anën tjetër të kishte një hapje më të madhe nga ana e pushtetit. Ky rast  është humbur -një konsensus i tillë  nuk  është krijuar me kohë dhe të gjitha përplasjet pastaj kanë qenë si pasojë e një konsensusi paraprak i cili do të duhej të arrihej në çështje të tilla, siç është definimi i kufirit, sepse janë çështje të marrëdhënieve të Kosovës me vendet e tjera. Këto çështje  nuk bëhen sot për një pushtet, por të gjithë shoqërinë, për të ardhmen e vendit. Politika sillet sikur ne po ndërtojmë një shtete për disa dekada, eventualisht  për një dekadë, derisa ne të integrohemi në Evropë, pastaj do të jetë i papërdorshëm ai shtet. Mendoj që është qasje tërësisht e gabueshme. Ky shtete do të jetë këtu  në një mënyrë spo tjetrën do të jetë këtu sot dhe qindra vjet dhe duhet të shihet si i tillë. Nuk është çështje ditore krijimi i shtete dhe kufijve. nuk ndërtohet marrëdhënie me një shtet tjetër për një kohë të caktuar, por një kohë gati edhe të paparashikueshme. Pra, nuk mundesh sot me kriju një raport  të supozojmë me Serbinë dhe nesër t’i biesh pizhman. Janë çështje të cilat do të kenë pasoja afatgjate. Prandaj nuk mund të jenë çështje thjeshtë të pushtetit, por duhet të jenë çështje të një konsensusi shoqëror.

PERISKOPI: Pse mendoni që opozita është në heshtje?

Zogiani: Mendoj që gati ka njëfarë pajtim  të padeklaruar në mes pushtetit dhe opozitës, kam përshtypjen.  Pushteti nuk po shtyn përpara këto çështje për të cilat ka pasur përplasje, biles madje unë lexova që është heq nga prioriteti i Qeverisë demarkacioni me Malin e Zi, dhe në anën tjetër opozita  e ka mirëkuptua këtë gjest të pushtetit. Unë mendoj që duhet një hapësirë për të arrë frymë, për t’u qartësuar mendjet dhe për të gjetur një konsensus i cili është më i shëndetshëm për shoqërinë, sepse në kohën kur ka pasur konflikte përveç që i ka shërbyer politikës njerëzve nuk iu ka shërbyer, përkundrazi ka shtuar më shumë depresionin, gjendjen e rëndë edhe ashtu ekzistuese psikologjike tek njerëzit pa shpresë, mungesën e shpresës për të ardhmen. Mendoj që momentalisht është mirë që po ndodh kjo dhe duhet të merret frymë sepse çështjet e rëndësisë nacionale shumë shpesh  janë kaluar me një urgjencë të pashpjegueshme. Nuk mundemi të themi se këtë javë do të kryejmë kufirin me një shtet, që këtë javë do të kryejmë ndërtimin e një autonomie për një minoritet të caktuar. Nuk është punë javësh, madje nuk mund të jetë as punë vitesh, nuk mund të flitet  për barazimin e një çështjeje siç është kufiri ose autonomia e një minoriteti me procesin e liberalizimit të  vizave. është një qasje tërësisht e gabuara, që mund të sjell pasoja të jashtëzakonshme.

PERISKOPI: Liberalizimi i vizave tash e një kohë nuk po ndodh. Pse Kosova po dështon vazhdimisht në këtë aspekt?

Zogiani: Çështja e integrimeve evropiane përgjegjësish dhe çështja e liberalizimit të vizave nuk duhet asnjëherë të diskutohet në një paketë me çështjen e mbisundimit të ligjit ose të negocimit të së ardhmes së marrëdhënieve Kosovë – Serbi. Kjo duhet njëherë e përgjithmonë të ndahet.  Integrimi evropian është një çështje e cila duhet të trajtohet ndarazi me çështjet tone, qoftë të nivelit të politikës së lartë apo të politikave të brendshme. Së pari duhet të bëhet kjo ndarje, pastaj liberalizimi i vizave nuk duhet të barazohet me interesa nacionale. Një ditë do të ecim pa viza. Nuk mundemi ne në llogari të vizave të fusim gjithçka, nuk kemi ne të kontrabandojmë gjithçka siç ka pasur tentime më herët që në kuadër të angazhimit ose deklarimit për themelimin e ushtrisë së Kosovës janë futur banalitete të tilla siç janë mandatet për minoritetet, konkretisht për minoritetit serb. Janë çështje të cilat nuk duhet të bëhen bashkë. Njehërë duhet të ndahen, sepse integrimi evropian mund të ndodh edhe më vonë.  Disa çështje për të cilat vendosim sot, nuk t’i rishikojmë nesër. Nuk mund t’i rishikojmë gjërat siç  janë marrëveshjet  ndërkombëtare nesër. Integrimin evropian do ta kemi, liberalizimin do ta kemi. Por, është shumë më me rëndësi çfarë shteti po ndërtojmë, është shumë më me rëndësi nëse Kosova  do të vazhdojë të ketë një varësi direkte në vendimmarrje nga një listë që shkon e vjen në Beograd sa herë që kemi të bëjmë votim të rëndësishëm. Kjo është një çështje që duhet të trajtohet së pari, e pastaj të flasim për liberalizim të vizave.

Në anën tjetër ne e dimë mirë që Bashkësia Evropiane përdorë standarde të shumëfishta. Në varësi prej interesave që i ka në një vend i përcakton edhe kriteret. Kam frikë që edhe nëse ne i aprovojmë marrëveshjet të cilat po i kërkon bashkësia evropiane, duke pasur parasysh mungesën e konsensusit brenda Evropës për Kosovën dhe pamundësinë për një vendim eventual për një liberalizim të vizave të shtyhet në të gjitha shtete. Ne e dimë që shumë çështje, përfshirë edhe liberalizimin e vizave në Evropë janë vendimmarrje e ashtuquajtur të konsensusit e jo të shumicës. Atëherë ne mund ta bëjmë një marrëveshje, pastaj të na dalë një kriter tjetër i cili do të pamundësojë prapë liberalizimin e vizave. Unë them në një formë ne paguajmë në vazhdimësi çmimin për një mall që asnjëherë nuk po e marrim dhe pastaj do të na vijë një çmim tjetër.

PERISKOPI: Me çka po merret kohën e fundit Avni Zogiani dhe a do të riktheheni në politikë apo në ndonjë aktivitet tjetër?

Zogiani: Nuk e përjashtoj mundësinë e rikthimit të politikë. aktualisht nuk jam i angazhuar në ndonjë gjë. Jam duke punuar ë krijimin e një ëeb-i që do të kontribuonte, në sjelljen e një analize më të përgatitur në çështjen e rëndësisë së madhe, të rëndësisë  nacionale. Mund të kthehem në politikë, por nuk kam ndonjë orientim konkret. Mendoj që prapë kam hapësirë, mundem t’i rikthehem politikës ose institucioneve, por nuk kam diçka konkrete.

Intervistoi: Kushtrim Hajzeri/ Periskopi/

 

Shpërndaje në: