NYT: Kërcënimet e Dodik janë një mjet i mundshëm për të shmangur hetimet për korrupsion

Bosnja dhe Hercegovina aktualisht po përballet me krizën më të madhe që nga luftërat ballkanike për shkak të kërcënimit të anëtarit të Presidencës Milorad Dodik “për ndarjen e vendit”, por qëllimi i tij i vërtetë mund të jetë shmangia e kontrollit të akuzave për korrupsion në Republikën Serbe, shkruan New York Times.

Një artikull i autorit Andrew Higgins, thotë se vitin e kaluar Agjencia e BeH për Medikamente dhe Pajisje Mjekësore inspektoi oksigjenin e shitur në spitale për trajtimin e pacientëve me COVID-19 në Republikën Serbe dhe zbuloi se oksigjeni ishte menduar për përdorim vetëm në makineri industriale, jo për njerëzit.

“Por, në vend që të përpiqet të korrigjojë situatën, Milorad Dodik, një nacionalist militant serb, u përpoq të thyente strukturën multietnike të shtetit boshnjak”, shkruan Higgins.

Ai më pas përmend lëvizjet e Dodik, duke filluar me njoftimin se RS do të krijojë agjencinë e saj të barnave, kërcënimet se RS do të tërhiqet nga Forcat e Armatosura, gjyqësori dhe institucionet e tjera, dhe se ai ka premtuar të përshpejtojë atë që e quan “shpërbërje paqësore” të shtetit.

Në tekst thuhet se hetuesit në BeH arritën në përfundimin se “një kompani e kontrolluar nga një prej aleatëve të ngushtë politikë të Dodik” furnizonte me oksigjen industrial spitalet në RS.

“Disa diplomatë të huaj dhe politikanë kundërshtarë i shohin kërcënimet secesioniste të tij (të Dodik) kryesisht si një mjet për të shmangur akuzat për korrupsion,” tha Higgins.

Ai shtoi se në rajon, ku “hijet e luftës janë kudo”, shumë boshnjakë kanë frikë se paqja në vend është e kërcënuar.

Higgins e përshkruan BeH si “një shumëllojshmëri popujsh dhe fesh të ndryshme” të prira për konflikt.

Sipas tij, luftërat e fundit në Ballkan “lënë rreth 140 mijë të vdekur, të tërhequr zvarrë me avionë luftarakë dhe ushtarë të NATO-s dhe krijuan një hendek midis Rusisë dhe Perëndimit, i cili mbetet edhe sot”.

“Tani Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian, të cilit Bosnja aspiron t’i bashkohet, janë të dëshpëruar për të parandaluar një krizë të re që të përshkallëzohet në konflikt ose të krijojë një lloj destabiliteti politik që Rusia mund ta shfrytëzojë. Rusia, e cila dëshiron të parandalojë anëtarësimin e Bosnjës në bllok apo NATO, tashmë është në anën e Dodikut”, ka thënë autori i tekstit.

Më tej ai vlerëson se përgjigjet ndaj provokimeve të Dodikut janë të ndryshme në Evropë, duke theksuar se ndërkohë që Gjermania dhe Britania po diskutojnë sanksionet, lideri autoritar i Hungarisë, Viktor Orban, mbështet Dodikun dhe njofton se do të vërë veton në çdo lëvizje të BE-së për vendosjen e sanksioneve.

Higgins deklaron se Dodik dhe një numër i madh serbësh në RS mohojnë krimet e luftës të kryera nga pjesëtarët e popullit serb gjatë luftës në BeH dhe se ata besojnë se serbët janë objektivi i ligjit që ndalon mohimin e gjenocidit, miratuar nga ish-Përfaqësuesi i Lartë Valentin Inzko.

Ai gjithashtu thekson deklaratën e presidentit të SDS Mirko Saroviq se miratimi i atij ligji “inkurajoi nacionalistët ndërluftues, forcoi mbështetjen e dobësuar publike për Dodikun dhe e inkurajoi atë të hyjë në një aventurë të pamatur, e cila nuk ka asnjë shans për sukses dhe ka potencial të madh për të provokuar konflikt”.

Në tetor, Dodik paralajmëroi se serbët në Bosnje do të mbroheshin me forcat e tyre, nëse ishte e nevojshme, dhe se Republika Serbe do të kishte “miq”, thekson autori i tekstit, duke shtuar se Dodik “nënkuptonte Rusinë dhe Serbinë”.

“Megjithatë, Serbia nuk ka treguar interes për të përsëritur rolin e saj nga vitet 1990, kur dërgoi armë dhe bandat paraushtarake për të mbështetur anëtarët e grupit të tyre etnik në Bosnje. Dhe sa Rusia e mbështet vërtet Dodikun nuk është e qartë,” tha Higgins.

Sipas tij, Kremlini është padyshim i kënaqur që e sheh Bosnjën në rrëmujë, duke pasur parasysh se Shtetet e Bashkuara dhe Evropa dikur e mbrojtën atë si një shembull të ndërtimit të suksesshëm të kombit.

“Putini ka paralajmëruar për vite me radhë vendet ish-komuniste të Evropës Lindore se premtimet perëndimore për paqe dhe prosperitet janë të zbrazëta”, thuhet në tekst.

Higgins shtron pyetjen nëse kërcënimet e Dodik janë “reale” apo një “teatër politik për të mbledhur bazën e tij nacionaliste përpara zgjedhjeve të tetorit”.

“Dodik ka thënë privatisht, thonë diplomatët, se interesi i tij parësor është të mbajë prokurorët jashtë fushës së tij, në mënyrë që të eliminohet rreziku që raportet e besueshme të korrupsionit të jashtëzakonshëm të hetohen ndonjëherë seriozisht, përfshirë skandalin e oksigjenit industrial për pacientët me COVID”, deklaron ai.

Në fund të artikullit, Higgins citon një deklaratë të Branislav Borenoviq, president i PDP-së opozitare, i cili thotë se “Dodik i mbijeton konfliktit” dhe “urren stabilitetin, sepse atëherë ai duhet të shpjegojë pse jetojmë ashtu siç jetojmë”.